Juridisch
Bij het doen van onderzoek zijn er vanuit juridisch perspectief veel zaken waarmee je rekening moet houden.
Nederlandse Gedragscode Wetenschappelijke Integriteit
De Nederlandse Gedragscode Wetenschappelijke Integriteit (PDF) is een gezamenlijke code voor het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek van de Vereniging Hogescholen, de VSNU, de KNAW, de TO2 federatie en de Nederlandse Federatie van Universitaire Medische Centra. Er is ook een Engelstalige (PDF) versie van de code beschikbaar. De code is van kracht gegaan op 1 oktober 2018 en per 1 januari 2020 moet Saxion zich aan de zorgplichten uit deze code houden. De code beschrijft normen voor goede onderzoekspraktijken waar een onderzoek, al dan niet in teamverband, zich moet houden.
Geheimhouding
Een geheimhoudingsovereenkomst, ook wel non-disclosure agreement (NDA) genoemd, biedt de betrokken partijen de mogelijkheid om vertrouwelijke informatie uit te wisselen. In de overeenkomst wordt afgesproken welke informatie geheim is, voor welk doel deze wordt verstrekt en wat de ontvangende partij wel en niet mag doen. Een geheimhoudingsovereenkomst is maatwerk. Neem voor het opstellen van een overeenkomst contact op met SRS.
Intellectueel eigendom
Intellectueel eigendom is de verzamelnaam voor rechten op intellectuele creaties, zoals teksten, foto’s, software, uitvindingen, merknamen en waardevolle kennis. Voor specifieke vragen over het auteursrecht kun je terecht bij het Auteursrecht Informatie Punt.
Overeenkomsten
Indien je in het kader van onderzoek samenwerkt met andere partijen, dan is een samenwerkingsovereenkomst zeer wenselijk en soms ook vereist (bijvoorbeeld bij subsidieprojecten). In een overeenkomst leggen we de rechten en plichten van alle betrokken partijen duidelijk vast. Ook kunnen we afspraken vastleggen over onderzoeksdata, intellectuele eigendomsrechten, geheimhouding en aansprakelijkheid. Overeenkomsten zijn maatwerk. Neem voor het opstellen ervan contact op met SRS en een template graag via privacy@saxion.nl opvragen
Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG)
Vanaf 25 mei 2018 is de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) van toepassing. Dat betekent dat er vanaf die datum dezelfde privacywetgeving geldt in de hele Europese Unie. De AVG is ook wel bekend onder de Engelse naam: General Data Protection Regulation (GDPR).
De AVG zorgt onder meer voor:
- versterking en uitbreiding van privacyrechten;
- meer verantwoordelijkheden voor organisaties;
- dezelfde, stevige bevoegdheden voor alle Europese privacytoezichthouders, zoals de bevoegdheid om boetes tot 20 miljoen euro op te leggen.
Ook voor het werk van onderzoekers heeft de AVG belangrijke consequenties. Daarom heeft SURF in samenwerking met experts uit de doelgroep een online module ontwikkeld waarbij je leert wat de AVG inhoudt, je weet welke aspecten van de AVG voor jouw onderzoek van belang zijn en welke stappen je kunt zetten om aan de AVG te voldoen.
De AVG is van toepassing op het moment dat er persoonsgegevens verwerkt/ gebruikt worden.
Persoonsgegevens: alle informatie over een geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke persoon. Identificatie kan ook indirect, het hoeft niet altijd een naam te zijn om informatie te kunnen herleiden naar een persoon. Ook maakt de vorm van de informatie niet uit; het kan zowel schriftelijke informatie betreffen, als bijvoorbeeld een foto, film of geluidsopname.
Ieder gebruik van persoonsgegevens binnen onderzoek vereist minimaal een eerste toetsing, ofwel pre-Data Protection Impact Assessment (pre-DPIA), waarmee de risico’s voor de betrokkene/ respondent in kaart gebracht worden. Saxion gebruikt het pre-DPIA format om een eerste inschatting te maken. Het zijn 10 vragen die door de onderzoeker worden ingevuld. De Privacy Officer loopt vervolgens samen met de onderzoeker de wettelijke criteria door om te bepalen of er een volledige DPIA verplicht is. Neem contact op via Privacy@saxion.nl.
Gebruik onderstaand formulier om de 10 vragen te beantwoorden. Gebruik de toelichting om de juiste informatie te geven.
Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen
Onderzoek met mensen moet een medisch-ethische toets ondergaan als het valt onder de Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen (WMO). Onderzoek valt onder de WMO als aan de volgende twee voorwaarden is voldaan:
- Er is sprake van medisch-wetenschappelijk onderzoek, en
- personen worden aan handelingen onderworpen of hen worden gedragsregels opgelegd.
Als je zeker weet dat je onderzoek onder de WMO valt, vind je meer informatie op ‘Mijn onderzoek valt onder de WMO’ in Wegwijs in de toetsingsprocedure (voor beginnende onderzoekers) of naar Primaire indiening bij de toetsende commissie (voor ervaren onderzoekers).
Richtlijnen
General Data Protection Regulation (GDPR) biedt een aantal richtlijnen op het gebied van privacy. In onderstaande documenten (PDF) zijn deze overzichtelijk op een rij gezet:
Informed Consent formulier
Bij onderzoek met privacygevoelige data is het belangrijk dat vooraf een ‘informed consent’-formulier wordt ingevuld. Dit voorbeeld is een herbruikbaar model. De tekst is instellingsneutraal geformuleerd.
Kijk op MijnSaxion voor een modelinformatiebrief en een modeltoestemmingsformulier (informed consent)
Gebruik de Saxion checklist Informed Consent toestemmingsverklaring (PDF)
LCRDM Publicaties
Op de website van het Landelijk Coördinatiepunt Research Data Management (LCRDM) staat een uitvoerig overzicht van publicaties.